‘Uitverkoop: De stad verkwanselt bezit’

 

Veel mensen en organisaties in Amsterdam zijn op zoek naar betaalbare woon- of werkruimte. De druk op de schaarse ruimte is enorm. En wat doet de gemeente? Die zet voor honderden miljoenen euro’s aan eigen panden in de uitverkoop. Met dit beleid zet het gemeentebestuur de leefbaarheid en de toegankelijkheid van de stad op het spel.

Met grote regelmaat worden panden uit het gemeentelijk bezit op de markt gebracht. Nu is het weer zo ver. Twee gemeentepanden in het centrum van de stad worden afgestoten. Ze staan bekend om de uiteenlopende sociale en culturele functies die er over de jaren heen onderdak hebben gevonden.

Op de Nieuwe Herengracht 95 was het Vrouwenhuis gevestigd. Daarna bood het pand  als bijeenkomst- en vergadercomplex onderdak aan tal van maatschappelijke organisaties. De Geldersekade 101 is bekend van de Vrijwilligers Centrale Amsterdam en de atelier- en cursusruimtes voor de 500 leden van vereniging De Zondagsschilders, die er al veertig jaar zit.

De verkoop van de twee panden moet minstens 9 miljoen euro opbrengen. Maar dit zal het definitieve einde inluiden voor het sociaal-maatschappelijk gebruik en de huidige huurders zullen op straat komen te staan, want er hoeft niet aan getwijfeld te worden dat de nieuwe eigenaren de huren flink zullen verhogen.

De Nieuwe Herengracht 95 zal waarschijnlijk worden omgebouwd tot appartementencomplex. Beide panden zijn een prooi voor internationale beleggers, want de gemeente heeft voor de verkoop een vanaf de Zuidas opererende makelaarsmultinational ingeschakeld.

Niet onvermijdelijk
Het beleid om op grote schaal gemeentepanden te verkopen en de gemeentekas te spekken is ontstaan tijdens de vorige crisis. Inmiddels staan de gemeentefinanciën er heel wat rooskleuriger voor.

De stad verdient tientallen miljoenen aan de uitgifte van grond voor nieuwbouw en is zelfs in staat om huiseigenaren miljarden euro’s kwijt te schelden als ze hun erfpacht willen afkopen. Wat dat betreft is de verkoop van het eigen bezit bepaald niet onvermijdelijk.

Op verschillende fronten vergen de uitwassen van de vrije markt de komende jaren juist een krachtig overheidsoptreden. Gewiekste ondernemers en beleggers spelen gretig in op de populariteit van Amsterdam. Aan het toenemen van het toerisme en het stijgen van de vastgoedprijzen lijkt geen einde te komen.

Maar de meeste Amsterdammers kopen weinig voor dit soort bedrijvigheid. Integendeel, er komen scheuren aan de oppervlakte. Een groeiende tweedeling is zichtbaar. De greep van de commercie doet de diversiteit in de binnenstad in hoog tempo vervlakken.

Een hele reeks kleinere winkels, maar ook allerlei sociale, culturele en verzorgende instellingen zijn of worden de stad uitgedrukt omdat ze de hoge huren niet meer kunnen opbrengen.

De voor Amsterdam gezichtsbepalende alternatieve en experimentele cultuur, die al bijna helemaal uit de binnenstad is verdwenen, dreigt nu definitief kopje-onder te gaan. Voor de met Amsterdams geld ondersteunde broedplaatsen moet men tegenwoordig uitwijken naar Halfweg en Hoofddorp.

Cultuurverdringing
Zelfs aan de rand van de stad slaat de cultuurverdringing toe, want bij de vrijplaats op de voormalige scheepswerf van de ADM in het Westelijk Havengebied – ook voormalig gemeentebezit – lijkt de gemeente al bij voorbaat de handdoek in de ring te werpen door voor de dubieuze belangen van de huidige eigenaar te kiezen.

In al deze kwesties is fysieke ruimte in de stad van levensbelang en is het juist zaak dat de gemeente haar greep hierop verstevigt. Maar in plaats daarvan verkwanselt de gemeente stukje bij beetje haar eigen bezit.

De stad wacht met smart op doortastende maatregelen die het tij keren en de stad toegankelijk houden voor iedereen. Voorlopig staat men erbij en kijkt ernaar. De blind voortgezette uitverkoop van de stad verergert de problemen zienderogen. Stop dit gekkenwerk voor het te laat is.